پایگاه بین المللی اعتاب و زیارت. بزرگ‌داشت عید غدیر به عنوان مهم‌ترین عید مسلمانان به ویژه شیعیان، ریشه در نصوص اسلامی و روایات اهل‌بیت (ع) دارد. بیان اهمیت و آداب عید غدیر در سیره و کلام امام رضا (ع) نیز رنگ و جلوه‌ای خاص یافته است. در ادامه به یکی از احادیث مفصل رضوی درباره اهمیت، فضیلت و آداب عید بزرگ و پرفضیلت غدیر می‌پردازیم.
اعیاد چهارگانه چون عروسان صحنه قیامت / عید غدیر، ماه درخشان عروسان
حدیثی مفصلی از امام رضا (ع) درباره اهمیت و فضیلت عید غدیر و همچنین آداب این عید بزرگ و پرفضیلت به ما رسیده است. در این حدیث، چهار عید بزرگ اسلامی همچون عروسانی معرفی شده‌اند که در صحنه قیامت به سمت حجله همراهی می‌شوند و عید غدیر در میان این عروسان، چون ماه درخشان در میان ستارگان می‌درخشد.
از امام رضا علیه السلام نقل شده است که آن حضرت فرمود:
«در روز قیامت، چهار روز به سمت خداوند همراهی می‌شود، همچون عروس که به سمت حجله همراهی می شود. گفته شد: کدام روزهاست؟ فرمود: روز عید قربان، روز فطر، روز جمعه و روز (عید) غدیر که به راستی روز (عید) غدیر بین آنها مثل ماه بین ستاره هاست؛ و این روزی است که ابراهیم علیه السلام در آن از آتش (نمرود) نجات یافت، پس به شکرانۀ آن، روزه گرفت و این روزی است که خداوند، دینش را با نصب پیامبر صلی الله علیه و آله علی علیه السلام را به عنوان (پیشوا و) راهنما کامل نمود، و فضیلت و وصی بودن او را آشکار فرمود، پس آن حضرت آن روز را روزه گرفت، و آن روزی است که [دین] کامل شده است، روزی است که دماغ شیطان به خاک مالیده شد، و روزی است که (اعمال شیعیان علی) و دوستان آل محمد علیهم السلام پذیرفته می شود، و آن روزی است که خدا دینش را کامل نمود، در آن روز خداوند متوجه اعمال مخالفان (علی علیه السلام) می شود و آن را چون غبار پراکنده قرار می دهد»؛ إقبال الأعمال ج۱ ص۴۶۴: عَنِ الرِّضَا علیه السلام قَالَ: إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ زُفَّتْ أَرْبَعَةُ أَیَّامٍ إِلَی اللَّهِ کَمَا تُزَفُّ الْعَرُوسُ إِلَی خِدْرِهَا قیلَ ما هذِهِ الاْیّامُ قالَ: یَوْمُ الاْءَضْحَی وَ یَوْمُ الْفِطْرِ وَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ یَوْمُ الْغَدِیرِ وَ إِنَّ یَوْمَ الْغَدِیرِ بَیْنَ الاَضْحی وَ الْفِطْرِ وَ الْجُمُعَةِ کَالْقَمَرِ بَیْنَ الْکَوَاکِبِ وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی نَجَافِیهِ اِبْرَاهِیمُ الْخَلِیلُ مِنَ النَّارِ فَصَامَهُ شُکْرا للَّهِ وَ هُوَ الْیَومُ الَّذِی اَکْمَلَ اللَّهُ بِهِ الدِّینَ فِی اِقَامَةِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله عَلِیّا اَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ عَلَما وَ اَبَانَ فَضِیلَتَهُ وَ وَصَاءَتَهُ فَصَامَ ذَلِکَ الْیَوْمَ وَ اِنَّهُ لَیَوْمُ الْکَمَالِ وَ یَوْمُ مَرغَمَةِ الشَّیْطَانِ وَ یَوْمُ تَقَبُّلِ اَعْمَالِ الشِّیعَةِ وَ مُحِبِّی آلِ مُحَمَّدٍ وَ هُوَ الیَومُ الَّذِی اَکمَلَ الله الدّین یَعمَد الله فِیهِ اِلَی مَا عَمِلَه المُخَالِفُونَ فَیَجعَلُه هَبَاءً مَنثُوراً ... .
عید غدیر روز کرامت و استغفار
«و آن روزی است که خداوند به جبرئیل دستور می دهد که کرسی کرامت الهی را در مقابل بیت المعمور نصب کند و جبرئیل بر آن بالا رود، و تمام ملائک از تمام آسمانها به سوی او گرد می‌آیند، مدح و ثنای آل محمد صلی الله علیه و آله را می گویند و برای شیعیان علی و امامان علیهم السلام و محبین آنها از فرزندان آدم استغفار می کنند، و روزی است که خداوند به کاتبان اعمال دستور می دهد که از روز عید غدیر تا سه روز، از محبّان اهل بیت علیهم السلام و شیعیان آنها رفع قلم شود، و خطاهای آنان را به عنوان احترام به محمد و علی و امامان علیهم السلام ثبت نکنند، و آن روزی است که خداوند برای محمد و آلش علیهم السلام و بستگانش قرار داده است»؛ وَ هُوَ الیَوم الَّذِی یَأمر جَبرَئِیل اَن یَنصبَ کُرسِیّ کَرَامَۀِ اللهِ بِاِزَاءِ بَیت المعمور وَ یَصعَدُهُ جَبرَئیِل علیه السلام وَ تَجتَمِعُ اِلَیهِ المَلاَئِکَۀُ مِن جَمِیعِ السَّمَاوَات و یَثنوُن عَلی مُحَمَّدٍ وَ یَستَغفِروُن لِشِیعَۀِ اَمِیرِ المُؤمِنیِن وَ الاَئِمَّۀ علیهم السلام وَ مُحِبیِّهِم مِن وُلدِ آدَم علیه السلام وَ هُوَ الیَومُ الَّذِی یَامَر اللهِ فِیهِ الکرام الکَاتِبیِن اَن یَرفَعُوا القَلَم عَن مُحِبّی اَهلِ البَیت و شیعتِهم ثلاثۀ ایامٍ مِن یَومِ الغَدِیرَ وَ لَا یَکتبُوُنَ عَلَیهِم شَیئاً مِن خَطَایَاهُم کرَامَۀً لِمُحَمَّدٍ وَ عَلی وَ الاَئِمَّۀِ وَ هُوَ الیَومُ الَّذِی جَعَلَهُ اللهُ لِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ذَوِی رَحمَتِهِ
عید غدیر روز گشاده دستی برای خانواده
و روزی است که در آن، خداوند بر حال کسی که در آن روز عبادت کند و کسی که بر عیال و خودش و برادران (و بستگانش) توسعه دهد (در رزق و روزی) می افزاید، و او را از آتش نجات می بخشد و روزی است که خداوند، تلاش شیعیان را در آن، پذیرفته شده قرار می دهد و گناهان آنها بخشیده، و عملهایشان قبول می شود؛ وَ هُوَ الیَومُ الَّذِی یَزِیدُ اللهُ فِی حَالٍ مَن عَبَدَ فِیهِ وَ وَسَعَ عَلی عِیَالِهِ وَ نَفسِهِ وَ اخوَانِهِ وَ یَعتِقهُ اللهُ مِنَ النَّارِ وَ هُوَ الیَومُ الَّذِی یَجعَلُ اللهُ فِیهِ سَعیَ الشِّیعَۀِ مَشکُوراً وَ ذَنبُهُم مَغفوُراً وَ عَمَلَهُم مَقبُولاً
عید غدیر روز پوشیدن لباس نو
و روز برطرف شدن سختی، و پاک شدن وبال (گناهان) و روز بخشش و عطا و روز نشر علم و روز بشارت و روز عید اکبر است، روزی که در آن دعا مستجاب می‌شود و روز جایگاه بزرگ و روز پوشیدن لباس (نو) و کندن لباس سیاه (و کهنه) است، و روز عهد معهود، و روز درو شدن غصّه‌ها و روز بخشش و گذشت از گناهکاران شیعۀ امیرالمؤمنین علیه‌السلام است و آن روزی است که باید (به سمت خوبیها و ولایت) سبقت گرفت؛ وَ هُوَ یَومُ تَنفِیس الکَرب وَ یَوم تَحطِیطِ الوِزرِ وَ یَوم الحَبَاءِ وَ العطیَّةِ وَ یَومٌ نَشرِ العِلمِ وَ یَومُ البِشَارَةِ وَ العِیدِ الاَکبَر وَ یَومُ یُستَجَاب فِیهِ الدُّعَاءُ وَ یَومَ المَوقِفِ العَظیِم وَ یَومُ لَبسِ الثِّیَابِ وَ نَزعُ السَّوَادِ وَ یَومَ الشَّرطِ المَشرُوطِ وَ یَومُ نَفیِ الغُمُوم [الهُمُوم ] وَ یَومُ الصَّفحِ عَن مُذنِبِی شِیعَةِ أمِیرِ المُؤمِنیِن وَ هُوَ یَومُ السَّبَقَةِ
عید غدیر بهار صلوات
و روز صلوات فرستادن بر محمد و آل اوست، و روز خشنودی و روز عید اهل بیت و محمد صلی الله علیه و آله و روز قبولی اعمال و روز درخواست زیاد شدن (پاداشها) است، و روز راحتی مؤمنین و روز تجارت و روز دوستی و روز رسیدن به رحمت الهی است؛ وَ یَومُ اِکثار الصَّلاةِ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ یَومُ الرّضا وَ یَوم عِیدِ اَهلِ بَیتِ مُحَمَّدٍ وَ یَومُ قَبُولِ الاَعمَالِ وَ یَومُ طَلَبِ الزِّیَادَةِ وَ یَومُ اِستِرَاحَةِ المُؤمِنینَ وَ یَومُ المَتَاجِرَةِ وَ یَومُ التَّوَدُّدِ وَ یَومُ الوُصُولِ اِلَی رَحمَة اللهِ
عید غدیر روز ترک گناه و افطاری دادن
و روز پاکیزه نمودن (نفس) و روز ترک کبائر و گناهان است، و روز عبادت و روز افطاری دادن به روزه داران است. کسی که در آن روز، مؤمن روزه داری را افطار دهد، مثل کسی است که ده نوبت به اندازۀ «فثام» طعام داده است. بعد فرمود: می دانی فثام چیست؟ عرض کردم: خیر. فرمود: یعنی صد هزار (که وقتی ضرب در ده شود، می شود یک میلیون)؛ وَ یَوْم التَّزْکِیَةِ وَ یَوْم تَرْکِ الْکَبَائِرِ وَ الذّنُوُبِ وَ یَوْمُ الْعِبَادَةِ وَ یَوْمُ تَفْطِیر الصَّائِمِیِنِ فَمَنْ فَطَرَ فِیهِ صَائِماً مُؤْمِناً کَانَ کَمَنْ اَطْعَمَ فَئَاماً وَ فَئَاماً إلَی اَنْ عَدَّ عَشْراً ثُمَّ قَالَ اَوْ تَدْرِی مَا الْفِئَامُ قَالَ لَا قَالَ مِاَئَةُ اَلْفُ
عید غدیر روز تبریک و تهنیت
و آن روزی است که باید به همدیگر تهنیت گویند، وقتی مؤمنان همدیگر را ملاقات کردند، بگویند: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلَایَةِ اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْاَئِمَّةِ علیهم السلام؛ حمد خدای را که ما را جزء تمسک جویان به ولایت امیر مؤمنان علی علیه السلام و امامان علیهم السلام قرار داد؛ وَ هُوَ یَوْمُ التَّهْنِیَةِ یَهَنِّی بَعْضُکُمْ بَعْضاً فَاِذَا لَقَی الْمُؤْمِنُ اَخَاهُ یَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلَایَةِ اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْاَئِمَّةِ علیهم السلام
عید غدیر روز تبسم
و روز تبسم به چهرۀ مردم با ایمان است، پس هر کسی که در روز غدیر به چهرۀ برادر مؤمنش تبسّم کند، خداوند به او در روز قیامت نظر رحمت افکند، و هزار حاجت (دنیایی) او را برآورده سازد و قصری از درّ سفید در بهشت برای او بنا کند و چهرۀ او را نورانی سازد؛ وَ هُوَ یَوْمُ التَّبَسُّمِ فِی وُجُوهِ النَّاسِ مِنْ اَهْلِ الْاِیمَان فَمَنْ تَبَسَّمَ فِی وَجْهِ اَخِیهِ یَوْمَ الْغَدِیرِ نَظَرَ اللهُ اِلَیْهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِالرَّحْمَةِ وَ قَضَی لَهُ اَلْفَ حَاجَةٍ وَ بَنَی لَهُ قَصْراً فِی الْجَنَّةِ مِنْ دُرَّةٍ بَیْضَاءِ وَ نَضَرَ وَجْههُ
عید غدیر روز زینت
و آن روز زینت است، پس کسی که خود را برای روز غدیر، زینت کند (و لباس زیبا بپوشد) خداوند، گناهان بزرگ و کوچک او را می‌بخشد، و فرشتگانی را مأمور می‌کند که تا سال آینده حسنات و درجات این روز را بنویسند؛ وَ هُوَ یَوْمَ الزِّینَةِ فَمَنْ تَزَیَّنَ لِیَوْمِ الْغَدِیرِ غَفَرَ اللهُ لَهُ کُلَّ خَطِیئَةٍ عَمِلَهَا صَغِیرَةً اَوْ کَبِیرَةً وَ بَعَثَ اللهُ اِلَیْهِ مَلَائِکَةً یَکْتبُوُنَ لَهُ الْحَسَنَاتِ وَ یَرْفَعُونَ لَهُ الدَّرَجَاتِ اِلَی قَابِلٍ مِثْلِ ذَلِکَ الْیَوْمِ
عید غدیر روز اطعام
و اگر از دنیا رفت، پاداش شهید را دارد و اگر زنده ماند، زندگی با سعادت خواهد داشت. کسی که مؤمنی را طعام دهد، گویا تمام انبیا و صدّیقین را طعام داده است. اگر در این روز، به مؤمنی سرزند و دیدار کند [خداوند] هفتاد نور در قبر او وارد می‌کند و قبر او را توسعه می‌دهد و هر روز، هفتاد هزار ملک به زیارت او می‌شتابند و بشارتِ بهشت می‌دهند؛ فَاِنْ مَاتَ مَاتَ شَهِیداً، وَ اِنْ عَاشَ عَاشَ سَعِیداً، وَ مَنْ اَطْعَمَ مُؤْمِناً کَانَ کَمَنْ اَطْعَمَ جَمِیعَ الْاَنْبِیَاءِ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ مَنْ دَارَ فِیهِ مُؤْمِناً اَدْخَلَ اللّهُ قَبْرَهُ سَبْعِینَ نُوراً وَ وسعَ فِی قَبْرِهِ وَ یَزُورَ قَبْرَهُ کُلَّ یَوْمٍ سَبْعوُنَ اَْلفَ مَلَکٍ وَ یُبَشِّروُنَهُ بِالجَنَّةِ
عید غدیر روز عرضه ولایت بر آسمان و زمین و زمینیان
در روز غدیر، خداوند، ولایت (علی علیه السلام) را بر آسمانهای هفت‌گانه عرضه کرد، پس اهل آسمان هفتم به آن سبقت گرفتند، پس خداوند آن را با عرش، مزیّن کرد، آن گاه اهل آسمان چهارم به آن سبقت گرفت و خداوند آن را با بیت المعمور زینت داد؛ پس اهل آسمان دنیا به آن (ولایت) سبقت گرفت، پس خداوند آن را با ستارگان زینت داد. آنگاه خداوند، ولایت را بر زمینیان عرضه کرد که مکه سبقت گرفت و خداوند آن را با کعبه مزیّن ساخت. سپس مدینه سبقت گرفت که آن را به وجود محمد مصطفی صلی الله علیه و آله مزیّن نمود، آنگاه کوفه سبقت گرفت که خداوند آن را به وجود امیرمؤمنان علی علیه السلام زینت داد و بر کوه‌ها عرضه کرد که سه کوه سبقت گرفتند؛ عقیق، فیروزه و یاقوت، لذا این سه کوه بهترین جواهر شدند. آنگاه کوه های دیگر اقدام کردند که معدن‌های طلا و نقره شدند، و هر کوهی که اقرار نکرد و (ولایت را) نپذیرفت، کوه‌های بی گیاه [و خشک] شدند و در این روز ولایت بر آبها عرضه شد، هر آبی قبول کرد، شیرین و هر آبی نپذیرفت، شور و تلخ شد و خداوند آن را بر نباتات (نیز) عرضه کرد. پس هر گیاهی قبول کرد، شیرین و پاکیزه شد، و هر کدام نپذیرفت، تلخ گشت. آنگاه در آن روز، آن را بر پرندگان عرضه کرد، هر پرنده‌ای آن را پذیرفت، گویا و دارای صوت زیبا شد و هر کدام انکار کرد، گنگ و الکن شد. مثال مؤمنانی که ولایت امیر مؤمنان علیه السلام را در روز غدیر قبول کردند مانند ملائکه‌ای است که بر آدم سجده کردند و مَثَل کسانی که ولایت ایشان را در روز غدیر نپذیرفتند، همانند ابلیس است و در این روز، آیه اکمال نازل شد، و خداوند هیچ پیغمبری را مبعوث نکرد، مگر اینکه روز بعثتش در نزد او مانند روز غدیر بود و حرمت آن را می شناخت؛ زیرا در این روز، وصیّ و جانشین خود را برای بعد از خود، برای امّتش منصوب می کرد.
وَ عَرَضَتْ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ عَلی الْمِیَاهِ فَمَا قَبِلَ مِنْهَا صَارَ عَذْباً وَ مَا اَنْکَرَ صَارَ مِلْحاً اُجَاجاً وَ عَرَضَهَا فِی ذَلِکَ الْیَوْمَ عَلی النَّبَاتِ فَمَا قَبِلَهُ صَارَ حُلْواً طِیباً وَ مَا لَمْ یَقْبَلُ صَارَ مُرّاً ثُمَّ عَرَضَهَا فِی ذَلِکَ الْیَوْم عَلَی الطَّیْرِ فَمَا قَبِلَهَا صَارَ فَصیِحاً مُصَوِّتاً وَ مَا اَنْکَرَهَا صَارَ اَخْرَسَ مثل اللکن وَ مَثَلُ الْمُؤْمِنِینَ فِی قَبوُلِهِمْ وَلَاءَ اَمِیرِ الْمُؤْمِنینَ فِی یَوْمِ غَدِیرِ خُمّ کَمَثَلِ الْمَلَائِکَۀِ فِی سُجُودِهِمْ لِآدَمَ وَ مَثَلُ مَنْ اَبَی وِلَایَۀ اَمِیرِ الْمُؤْمِنینَ فِی یَوْم الْغَدِیرِ، مثل اِبْلِیس وَ فِی هَذَا الْیَوْمِ اُنْزِلَتْ هَذِهِ الْآیَۀِ: «اَلْیَوْم اَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینُکُمْ» وَ مَا بَعَثَ اللهُ نَبِیاً اِلاَّ وَ کَانَ یَوْمَ بَعْثِهِ مِثْلُ یَوْمِ الْغَدِیر عِنْدَهُ وَ عَرَفَ حُرْمَتَهُ اِذْ نَصَبَ لِاُمَّتِهِ وَصِیّاً وَ خَلیِفۀً مِنْ بَعْدِهِ ذَلِکَ الْیَوْمِ وَ فِی یَوْم الغَدِیر عَرضَ اللّهُ الوِلَایة عَلی اَهْلِ السَّمَوَاتِ السَّبْعِ، فَتسبِقُ اِلَیْهَا اَهْلُ السَّمَاءِ السَّابِعَةِ فَزَیَّنَ بِهَا العَرشَ، ثُمَّ سَبَقَ اِلَیهَا اَهلُ السَّمَاءِ الرَّابِعَةِ، فَزَیَّنَهَا بِالبَیتِ المَعْمُورِ؛ ثُمَّ سَبَقَ اِلَیْهَا اَهْلُ السَّمَاءِ الدُّنْیَا، فَزَیَّنَهَا بِالْکَوَاکِبِ ثُمَّ عَرَضَهَا عَلی الْاَرَضِینَ فَسَبَقَتْ مَکَّۀُ فَزَیَّنَهَا بِالْکَعْبَۀِ ثُمَّ سَبَقَتْ اِلَیْهَا الْمَدِینَۀُ فَزَیَّنَهَا بِالْمُصْطَفَی مُحَمَّدٍ- ثُمَّ سَبَقَتْ اِلَیْهَا الْکُوفَۀُ فَزَیَّنَهَا بِاَمِیرِالْمُؤْمِنیِن% وَ عَرَضَهَا عَلی الْجِبَالِ فَاَوَّلُ جَبَلٍ اَقَرَّ بِذَلِکَ ثَلَاثَۀُ اَجْبُلٍ [اجبال] الْعَقِیقِ وَ جَبَلِ الْفِیرُوزَجِ وَ جَبلِ الْیَاقُوتِ فَصَارَ هَذِهِ الْجِبَال جبَالُهُنَّ وَ اَفْضَلُ الْجَوَاهِر. ثُمَّ سَبَقَتْ اِلَیْهَا جِبَال اُخَرْ فَصَارَ مَعَادِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّۀِ وَ مَا لَمْ یُقِرَّ بِذَلِکَ وَ لَمْ یَقْبَلْ صَارَتْ لَاتَنْبُتُ شَیْئاً» (إقبال الأعمال ج۱ ص۴۶۴).
نظر شما