در روایتی از امام جواد(ع) نقل شده است: «زیارت امام رضا(ع) در همه زمان‌ها خوب است، ولی با فضیلت‌ترین زمان زیارت آن حضرت ماه رجب است.» دکتر مرتضی انفرادی، پژوهشگر گروه مطالعات اجتماعی اعتاب مقدس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در این گفت وگو، به فضیلت زیارت حضرت رضا(ع) در ماه رجب اشاره دارد که در ادامه با هم مرور می کنیم.

جناب آقای انفرادی در ابتدا در خصوص ماه رجب و فضیلت آن توضیحاتی ارائه فرمایید.

یکی از ماه‌های ویژه در بین تمام سال، ماه رجب است که فضیلت‌های بسیاری برای آن بیان شده است، ماه رجب، ماه خدا است و در این ماه باب رحمت و مغفرت خداوند به روی همه بندگان گشوده می‌شود، در عظمت این ماه همین بس که خداوند در قرآن کریم از چهار ماه به عنوان «ماه حرام» یاد می کند که یکی از این ماه ها، رجب المرجب است.
 

ماه حرام به چه معناست؟

اصطلاح ماه حرام در آموزه های دینی به چهار ماه (رجب، محرم، ذی‌القعده و ذی‌ الحجه) گفته می‌شود و ماه حرام به معنای ماه دارای احترام و حرمت است؛ این چهارماه حتی قبل از اسلام نیز دارای احترام ویژه‌ای بوده است و به مسلمانان اختصاص ندارد. در روایت است که اهل جاهلیت این ماه را بزرگ می‌شمردند لذا در این ماه ها جنگ و خونریزی را کنار می‌گذاشتند و این احترام و حرمت پس از ظهور اسلام مورد تاکید قرار گرفت.
 

اعمال خاص ماه رجب چیست؟

ماه رجب دارای اعمال ویژه‌ای است که برخی از آن‌ها عبارت است از (احیای شب اول ماه رجب، انجام عمره، روزه داری، استغفار و طلب آمرزش گناهان، اعتکاف، و اعمال لیله الرغائب که در اولین شب جمعه ماه رجب است، اعمال سیزده رجب و ام داوود، و روز مبعث) در این میان زیارت مشاهد مشرفه و حرم های معصومین علیهم السلام از تأکید بیشتری برخوردار است. چنانکه برای این ماه زیارت ویژه‌ای به نام «زیارت رجبیه» در مصادر روایی ذکر شده است که در ابتدای آن حمد و ثنای الهی مبنی بر توفیق یافتن برای زیارت حرم های معصومین علیهم السلام آمده است.
 

فضیلت زیارت امام رضا(ع)در منابع روایی چگونه بیان شده است؟

در روایات معتبر، حرم امام رضا(ع) قطعه‌ای از بهشت و یا بوستانی از بوستان‌های جنت نامیده شده است که مکانِ رفت و آمد ملائکه است و به همین دلیل این حرم، محل استجابت دعا و رهایی فرد از آتش است. در حدیثی از امام رضا(ع) آمده است: هر کس به زیارت من بشتابد و حق اطاعتم را که خدای تبارک و تعالی واجب کرده، بشناسد، من و پدرانم در آخرت از شفاعت کنندگان او خواهیم بود. در روایاتی صحیح، زیارت امام رضا(ع) معادل حج و حتی برتر از ثواب حج ذکر شده است.
 

جناب آقای انفرادی آیا برای زیارت معصومین به ویژه امام رضا(ع)، زمان مشخصی وجود دارد؟

زیارت معصومین(ع) از امور مستحبی است که در همه زمان‌ها مورد توجه بوده است و این موضوع یکی از مهمترین نمادهای احترام به اهل بیت(ع) و تجدید عهد با ایشان به شمار می‌رود. اما در بسیاری از متون دینی برای انجام عبادات و مناسک زمان و مکان ویژه‌ای را برای بهره‌وری بیشتر اختصاص داده‌اند از این رو در روایات می‌بینیم که برای هر یک از اهل بیت(ع) ایام خاصی را به عنوان ایام زیارتی تعیین کرده‌اند.
برای زیارت امام رضا(ع) نیز روزهایی که مرتبط با ایشان مانند (روز میلاد، روز شهادت، روز دحو الارض، روزهای چهارشنبه و جمعه در هفته، بیست و سوم ذیقعده) و همچنین در ماه رجب به ویژه روز اول و بیست و سوم و بیست و هفتم آن، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
 

علاقه مندیم از فضیلت های زیارت حضرت امام رضا(ع) در ماه رجب برایمان بگویید؟

در روایات با فضیلت‌ترین عمل ماه رجب، زیارت امام رضا(ع) ذکر شده است و زیارت ایشان در ماه رجب را برتر از زیارت تمام حضرات ائمه(ع) دانسته‌اند. امام جواد(ع)در این زمینه می‌فرمایند: زیارت امام رضا(ع) در تمام زمان‌ها خوب است، ولی با فضیلت‌ترین زمان زیارت آن حضرت ماه رجب است. همچنین شخصی از امام جواد علیه السلام در مورد فضیلت دوباره به حج رفتن یا زیارت حضرت رضا(ع) سؤال پرسیدند که ایشان در پاسخ فرمودند: فضیلت زیارت حضرت در ماه رجب افضل است. اندیشمندان مسلمان نیز زیارت امام رضا علیه السلام را در روز اول ماه رجب بسیار مورد تأکید دانسته‌اند.
 

جناب انفرادی ضمن سپاس از جنابعالی، اگر از امام رضا(ع) درباره فضیلت ماه رجب نیز روایتی وجود دارد، بیان بفرمایید؟

علاوه بر اینکه زیارت حضرت رضا(ع) در ماه رجب بسیار مورد تأکید است، شخص حضرت رضا علیه السلام نیز در فضیلت این ماه روایات متعددی را بیان کرده اند؛ ایشان در حدیثی ماه رجب را ماه ریزش رحمت خداوند می‌دانند و ثواب فراوانی را برای روزه گرفتن در این ماه ذکر نموده اند، به عنوان نمونه، ایشان روزه ۲۷ رجب که مصادف با مبعث حضرت رسول اکرم (ص) است را معادل ۷۰ سال روزه‌داری بیان فرموده‌اند.