حسین حسنی: امام صادق علیه السلام که به خاطر شرایط زمانشان و اختلاف میان بنی امیه و بنی عباس فرصت نشر معارف حقه اسلامی را پیدا کرده بودند در بسیاری از حوزه های سبک زندگی اسلامی ورود پیدا کرده و روایاتی از ایشان در ابواب مختلف فقهی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، طب و سایر علوم طبیعی نقل شده است.

نشر معارف صحیح اسلامی از جانب امام صادق علیه السلام به اندازه ای گسنرده شد که در مقابل ۴ مذهب اهل سنت که در آن زمان حاکمیت را در اختیار داشتند مکتب پنجمی به نام مکتب جعفری نیز در میان عامه مردم شهرت پیدا کرد و از آن پس هر کسی که دوستدار و پیرو اهل بیت علیهم السلام بود در میان مردم شیعه جعفری خوانده می شد و این عنوان برای شیعیان تا به امروز باقی مانده است.

در حقیقت تشیع و مذهب جعفری همان معارف صحیح و حق اسلام است که از سرچمه علم اهل بیت علیهم السلام که درستکارترین و بهترین مردم زمان خود بودند امروز در قالب روایات به دست ما رسیده است و مطمئن ترین قرائت از اسلام است که باید به آن پایبند بود و اسلام واقعی را در آن جست و جو کرد.

از این رو در مسائل اجتماعی روز که جامعه ما با آن مواجه می شود بهترین و مطمئن ترین مرجع عمل که متصل به سرچشمه وحی الهی است، روایات اهل بیت علیهم السلام و به ویژه امام صادق علیه السلام است.

یکی از مهمترین مسائل امروز جامعه ما که ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، حقوقی و حتی اقتصادی پیدا کرده است و مسأله عفاف و حجاب است که بانوان جامعه را درگیر این مسأله کرده و دشمن نیز از آن برای پیشبرد اهداف خود استفاده می کند؛ از این رو جامعه ای که خود را پیرو و شیعه امام صادق علیه السلام می داند باید ببیند که آن حضرت چه توصیه هایی نسبت به حجاب داشته اند و عمل خود را با آن تطبیق دهد.

از این رو در سالروز شهادت امام صادق علیه السلام در این نوشته به برخی از روایاتی که از ایشان پیرامون مسأله حجاب بیان شده است اشاره می کنیم؛

از امام صادق علیه السلام در کتاب مستدرک الوسائل نقل شده است که فرمودند حجاب زن برای طراوت وزیبایی اش مفید است. آری همیشه در و گوهر را در خزانه های آهنین نگهداری می کنند و زن هم اگر قدر و منزلت خویش را بداند آن را در گوهر حجاب محفوظ می دارد و اجازه نمی دهد نامحرمان به حریم او تجاوز نمایند.

همچنین امام صادق علیه السلام برای زن مسلمان، جایز نیست که روسری (مقنعه) و پیراهنی بر تن کند که بدنش را نپوشاند. (وسایل الشیعه، جلد ۳۰)

در روایت دیگری در کتاب قرب الاسناد نقل شده است که مسعدة بن زیاد گفت«سمعت جعفرا و سئل عما تظهر المرأة من زینتها قال الوجه و الکفین؛ از امام صادق علیه السلام در مورد زینت‌هایی که جایز است زن در مقابل نامحرم ظاهر کند شنیدم که فرمودند صورت و کف دو دست.

امام صادق علیه السلام به یکی ازخواهران محمدبن ابی‌عمیر فرمودند «وقتی که به دیدار برادرت رفتی لباس‌های رنگارنگ و تحریک‌آمیز برتن نکن» که این روایت نشان می دهد انسان حتی در مقابل محارم باید حدود عفاف و حجاب را رعایت کند و از پوشیدن لباس ها تحریک آمیز خودداری کند.

امام صادق (ع) فرمودند خداوند به یکی از پیامبران وحی کرد که به مومنان بگو که در لباس، خوراک و آداب و رسوم، دشمنان خدا را سرمشق قرار ندهید که اگر چنین کنید، شما هم مثل آنان، دشمنان خدا محسوب می‌گردید.(وسائل الشیعه جلد ۳ صفحه ۲۷۹) بنابر این تشابه به کفار و پیروی از مد در لباس و غذا انسان از ناه اهل بیت علیهم السلام جایز نیست.

امام صادق (ع) در روایت دیگری فرمودند (روز قیامت) زنی زیبا را که به خاطر زیبایی‌اش در فتنه افتاده است و فریب زیبایی‌اش را خورده (و به بی‌حجابی و بی‌عفتی و گناه آلوده شده)، برای حساب می‌آورند. پس به خدا می‌گوید: خدایا، تو خود مرا زیبا خلق کردی و به سبب آن در فتنه افتادم. پس حضرت مریم (سلام الله علیها) را حاضر می‌کنند و ندا داده می‌شود: آیا تو زیباتری یا مریم؟ ما او را در نهایت زیبایی آفریدیم، اما او گناه نکرد. (بحارالانوار، ج ۱۲، ص ۲۴۱)

امام صادق(ع) از رسول خدا (ص) نقل فرمودند که اگر زنی بخواهد با وضع نامناسب درعروسی، عزا، بازار، گردشگاه ها و حتی اماکن عمومی برود و شوهرش جلوگیری نکند و یا از شوهرش بخواهد لباس های نامناسب و نازک برایش تهیه کند و شوهرش چنان نماید، خداوند او را با صورت به جهنم می افکند.

حضرت امام جعفر صادق علیه السلام می فرماید اگر زن عفت داشته باشد به دنیا می ارزد و گرنه به خاک هم نمی ارزد. همچنین امام صادق علیه السلام فرمودند «لا یَنْبَغی لِلْمَراَةِ اَنْ تُجَمِّرَ ثَوْبَها اِذا خَرَجَتْ مِنْ بَیْتِها؛ شایسته نیست که زن مسلمان، آن‏ گاه که از خانه خویش بیرون می‏ رود، لباس خود را وسیله جلب توجّه دیگران نماید».  (کافی: ج ۵، ص ۵۱۹)

در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم: «لَا یَصْلُحُ لِلْجَارِیَةِ إِذَا حَاضَتْ إِلَّا أَنْ تَخْتَمِرَ إِلَّا أَنْ لَا تَجِدَه» الکافی (ط – الإسلامیة)؛ ج‌۵، ص: ۵۳۲)؛ دختر بایستی باید بعداز بلوغ روسری بر سر نهد مگر اینکه قادر به تهیه آن نباشد. شبیه به این روایت از آن امام، این بیان نیز نقل شده است که: «بر دختری که به سن بلوغ می رسد، روزه و حجاب واجب است».

یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام به نام فضیل بن سیار از ایشان روایت می کند که: «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ‏ الذِّرَاعَیْنِ‏ مِنَ الْمَرْأَةِ أَ هُمَا مِن الزِّینَةِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی:وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِن؟ قَالَ نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَةِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْن‏»؛ (از امام صادق پرسیدم آیا ساق دست های زنان از زینت است؛ زینتی که خدا فرموده است: «باید زنها آنها را آشکار نکنند»؟ آن حضرت فرمود: آری (ساق دست زن باید پوشیده باشد) و نیز آنچه روسری آن را می پوشاند و بالاتر از جای دستبند (مثل ساق و آرنج و بازو) نیز از زینت محسوب می شود. (الکافی (ط – الإسلامیة)، ج‌۵، ص: ۵۲۱‌)