عتبه‌نیوز ـ آزیتا ذکاء؛ شیخ طبرسی پس از ۲۵ سال اقامت در سبزوار در شب عید قربان سال ۵۴۸ قمری درگذشت. پیکر پاک ایشان از سبزوار به مشهدمقدس انتقال یافت و در نزدیکی حرم مطهر امام رضا(ع) در محلی به نام قبرستان قتلگاه به خاک سپرده شد.

این آرامگاه به مرور زمان تخریب و در طرح توسعه میدان حرم، تنها همان مقبره شیخ طبرسی باقی ماند. بعدها در سال ۱۳۷۹ طی اجرای طرح زیرگذر، قبر سیمانی شیخ با طرحی کارشناسی و تشریفات خاص به فاصله ۲۰۰ متر به محل فعلی انتقال یافت.

آرامگاه شیخ طبرسی در ضلع شمالی حرم در کنار باغ رضوان واقع شده و حدود سه دهه هست که زائران علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) با ورود از بست طبرسی یا باغ رضوان به زیارت این عالم وارسته قرن ششم می‌رسند و با قرائت فاتحه‌ای یاد او را گرامی می‌دارند.

حدود یک سال هم است که این آرامگاه در یک نگاه و حرکت ارزشی به دارالتفسیر اختصاص یافته و روزانه پذیرای کرسی‌ها، کلاس‌ها و کارگاه‌های مختلف تفسیر است. ماه رمضان فرصتی را برای عتبه‌نیوز فراهم کرد تا مخاطبان خود را بیشتر با این مکان قرآنی آشنا کند که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

۲۶ سال پای تفسیر قرآن حرم

تشکیل اداره علوم قرآنی آستان قدس رضوی در بهمن‌ماه سال ۱۳۷۶ با ارائه خدمات مختلف قرآنی همراه بود. در کنار کلاس‌های آموزش علوم قرآنی، آموزش‌های تفسیری نیز در قالب کلاس، کارگاه و نشست تفسیر و تدبّر در قرآن در مقبره شیخ طبرسی، دارالقرآن‌الکریم، رواق‌های دارالحجه، شیخ حرّعاملی و حضرت زهرا(س) میزبان علاقه‌مندان به مباحث تفسیری بود. همچنان نیز با برپایی کارگاه‌ها در برخی رواق‌ها جایگاه خود را بین دیگر فعالیت‌های آموزشی قرآن حفظ کرده است. اما مکان ثابت و محوری برای مباحث تفسیری لازم بود که انتخاب مقبره شیخ طبرسی نگرش ارزشی به آرامگاه این عالم وارسته قرآنی و مولف کتاب تفسیر «مجمع‌البیان» بود».

افتتاح دارالتفسیر در خردادماه سال ۱۴۰۲

شیخ طبرسی خود از عالمان صاحب کتاب تفسیر است، انتخاب آرامگاه او به عنوان دارالتفسیر اقدامی نیک‌اندیش بوده تا علاقه‌مندان به علم تفسیر در کنار مرقد این عالم فرهیخته قرآنی، در آیات کلام الهی تدبّر کنند. از این‌رو، دارالتفسیر علامه شیخ طبرسی روز پنجشنبه ۱۸ خردادماه سال گذشته با حضور آیت‌الله جعفر سبحانی، مرجع عالیقدر و حجت‌الاسلام‌والمسلمین مروی تولیت آستان قدس رضوی و جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه افتتاح شد.

برپایی ۱۴ کرسی تفسیر در ماه رمضان

دهه ۱۳۸۰ با اوج مراسم‌های مختلف قرآنی در ماه مبارک رمضان همراه بوده که از جمله آنها می‌توان به تفسیر حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن قرائتی اشاره کرد. در این سال‌ها صحن‌های جمهوری اسلامی و پیامبراعظم(ص) میزبان ارادتمندان به این مفسر محبوب کشورمان بود. امسال مراسم خطابه وی در دارالتفسیر برگزار می‌شود. توضیح کامل برنامه‌های تفسیری ماه مبارک رمضان را از مسئول دارالتفسیر جویا شدیم که او چنین ادامه می‌دهد: «روزانه زائران و مجاوران علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) از محضر ۶ مفسر در ساعات مختلف بهره می‌برند که از جمله آنها می‌توان حجج‌الاسلام ربانی‌بیرجندی، انصاری‌بحرینی، فیض‌آبادی، داوودی‌نژاد و رحیم‌پورازغدی را نام برد.

اما امسال با تقارن نوروز و ماه مبارک رمضان درصدد برآمدیم با برپایی ۱۴ کرسی تفسیر به استقبال زائران نوروزی حضرت برویم. یک کرسی تفسیر ویژه طلاب بوده و با حضور حجت‌الاسلام محسن قرائتی هر شب ساعت ۲۲ در دارالتفسیر برگزار می‌شود. یک تفسیر نیز ویژه نوجوانان داریم که ساعت ۱۶:۳۰ در دارالقرآن‌الکریم میزبان آنها هستیم. ۱۲ کرسی تفسیر دیگر ویژه عموم بوده که در ساعات مختلف با حضور ۱۱ استاد فرهیخته تفسیر اعم از استاد ابوالفضل بهرام‌پور، آیات‌عظام تحریری، شب زنده‌دار، صدرحسینی و... در دارالتفسیر، رواق‌های دارالحجه و امام خمینی(ره) همه روزه در حال برگزاری است».

۳ محفل «گلستان کلام»

دارالتفسیر اهمیت به کلام اهل‌بیت(ع) را نیز در دستور کار خود دارد و در این ماه مبارک با برپایی ۳ محفل «گلستان کلام» به استقبال بهار قرآن رفته است. مجید ناجی در توضیح بیشتر اضافه می‌کند: «در این ماه خیر و برکت برپایی سه محل اُنس با نهج‌البلاغه و صحیفه‌سجادیه را داریم. دو محفل اُنس با نهج‌البلاغه در رواق‌های دارالحجه و دارالعباده برگزار می‌شوند که برای قبل نماز مغرب رواق دارالحجه و برای قبل نماز ظهر و مغرب رواق دارالعباده میزبان زائران و مجاوران علاقمند به سخنان گهربار امیرمومنان(ع) هستند. محفل اُنس با صحیفه‌سجادیه نیز قبل نماز ظهر و مغرب در شبستان گرم مسجد گوهرشاد برگزار می‌شود».

خدمت بیش از ۶۰ خادمیار در دارالتفسیر

بیش از ۶۰ خادمیار خانم و آقا در دو نوبت صبح و عصر با دارالتفسیر همکاری دارند و با خدمت‌های مختلف پذیرای زائران و مجاوران در سنین مختلف هستند. مسئول دارالتفسیر در این‌باره می‌گوید: «صبح و عصر میزهای خدمت قرآنی در محوطه بیرونی میزبان زائران و مجاوران حضرت هستند که از جمله این خدمات قرآنی می‌توان به پاسخگویی به سوالات قرآنی، مشاوره قرائت و تصحیح قرائت نماز، ارائه آثار خوشنویسی به زائر، معرفی فعالیت‌های قرآنی و تفسیری دارالتفسیر، معرفی کتب و نرم‌افزارهای تفسیر و تدبّر در قرآن کریم، طرح تلاوت نور و مسابقات معارف قرآنی اشاره کرد.

اما برنامه‌های تفسیری متناسب با مخاطب در سنین و سطوح مختلف نیز داریم که برخی از برنامه‌ها تخصصی و بعضی نیز حسب نیاز و سطح مخاطب عمومی است. با در نظر گرفتن این موضوع، اهم قالب‌های اجرایی شامل بیان معارف قرآنی بین‌الصلاتین، بیان معارف اذانگاهی، کرسی تفسیر، کرسی تدبّر در قرآن، کرسی خانواده قرآنی، حلقه‌های تفسیری سوره‌های کوتاه قرآن و حلقه‌های تفسیر موضوعی می‌شود».

کتابخانه مرجع در دارالتفسیر

محیط ۲۵۲ متر مربع مقبره شیخ طبرسی با جانمایی ۱۶ قفسه کتاب بهترین منبع تفسیری برای پژوهشگران و محققان تدبّر و تفسیر قرآن کریم است. آقای ناجی در توضیح بیشتر خاطرنشان می‌کند: «بیش از ۱۲۰۰ جلد کتب تخصصی علوم قرآنی و تفسیری در این قفسه‌ها داریم. این کتاب‌ها شامل کتب آموزشی قرآن، دائره‌المعارف‌های قرآنی، کتب حدیث، کتب سیره اهل‌بیت(ع)، کتب تاریخ و زندگی‌نامه‌ها، محموعه آثار علمایی همچون شهید مطهری، آیات‌عظام جوادی‌آملی، حسن‌زاده آملی، مکارم‌شیرازی، امام خمینی(ره)، رهبر معظم انقلاب، معرفت، سبحانی، ضیاءآبادی، علامه طباطبائی، علامه شیخ طبرسی، حجت‌الاسلام قرائتی و استاد ابوالفضل بهرام‌پور می‌شود. بیش از ۱۰ عنوان کتاب تفسیری نیز در این قفسه‌ها وجود دارد که از جمله آنها کتاب «مجمع‌البیان» شیخ طبرسی است».

کانال «زندگی بر مدار قرآن»

دارالتفسیر یک کانال قرآنی دارد که برنامه‌های تفسیر هر روز در آن بارگزاری می‌شود. آقای ناجی در این‌باره یادآور می‌شد: «علاقه‌مندان به تفسیر کلام‌وحی می‌توانند برنامه‌های این مجموعه حرم مطهر را در کانال ایتا با عنوان «زندگی بر مدار قرآن» به آدرس https://eitaa.com/quranlive و یا پیچ اینستاگرام به آدرس darotafsir دنبال کرده و یا برای کسب اطلاعات بیشتر از برنامه‌های دارالتفسیر با شماره ۳۲۰۰۲۰۸۲ ـ ۰۵۱ تماس حاصل کنند».