پایگاه بین المللی اعتاب و زیارت: در برنامه شب اول برنامه تلویزیونی حسینیه معلی که از بهترین، خوش‌ساخت‌ترین و پراستقبال‌ترین برنامه‌های تلوزیونی ویژه محرم و عزاداری در نوع خود است، روایتی از امام رضا (ع) خوانده و ترجمه و مورد اشاره قرار گرفت که خالی از نقد و اشکال نبود. در این رابطه حجت الاسلام و المسلمین میهن دوست کارشناس اداره ارزیابی معاونت تبلیغات آستان قدس رضوی نگاهی داشته است به این روایت پرتکرار درباره فضیلت روز اول محرم.

یکی از داوران و ذاکران برنامه حسینیه معلی در پایان قسمت اول این برنامه ارزنده و شایسته قدردانی، به مناسبت شب و روز اول محرم برای "سبز شدن دامن همه آرزومندان فرزند" دعا کرده، و روز اول محرم را "روز مخصوص دعا برای فرزندآوری" دانست و این اختصاص را مستند به روایتی از امام رضا (ع) کرد که به نظر می رسد بطور مستقیم از متن روایت قابل برداشت نیست. 

روایت در کتاب امالی شیخ صدوق نقل شده است و به عنوان روایت ریان بن شبیب از امام رضا (ع) در میان مادحان شهرت دارد؛ به خاطر فراز مشهوری از این روایت که امام رضا (ع) به ریان بن شبیب دستور می‌دهد: «یَا ابْنَ شَبِیبٍ إِنْ کُنْتَ بَاکِیاً لِشَیْ‏ءٍ فَابْکِ لِلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع فَإِنَّهُ ذُبِحَ کَمَا یُذْبَحُ الْکَبْشُ»؛ ای فرزند شبیب اگر می‏خواهی برای کسی گریه کنی، برای حسین بن علی علیه السلام گریه کن که او را سر بریدند.

متن و ترجمه روایت:

حدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ مَاجِیلَوَیْهِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الرَّیَّانِ بْنِ شَبِیبٍ قَالَ: دَخَلْتُ‏ عَلَی‏ الرِّضَا ع‏ فِی‏ أَوَّلِ‏ یَوْمٍ‏ مِنَ‏ الْمُحَرَّمِ‏- فَقَالَ لِی یَا ابْنَ شَبِیبٍ أَ صَائِمٌ أَنْتَ فَقُلْتُ لَا فَقَالَ إِنَّ هَذَا الْیَوْمَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی دَعَا فِیهِ زَکَرِیَّا ع رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ‏ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ فَاسْتَجَابَ اللَّهُ لَهُ وَ أَمَرَ الْمَلَائِکَةَ فَنَادَتْ زَکَرِیَّا وَ هُوَ قائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیی‏ فَمَنْ صَامَ هَذَا الْیَوْمَ ثُمَّ دَعَا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اسْتَجَابَ اللَّهُ لَهُ کَمَا اسْتَجَابَ لِزَکَرِیَّا ع (الأمالی( للصدوق)، النص، ص: 130)؛ ریّان بن شبیب‏ گوید: در اوّلین روز محرّم به‌خدمت امام رضا علیه السّلام رسیدم، حضرت فرمودند: آیا روزه هستی؟ عرض کردم: خیر، فرمود: امروز، روزی است که زکریّا علیه السّلام پروردگارش را خواند و گفت: «رَبِّ هَبْ‏ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ»؛ (پروردگارا! فرزندی پاک به من مرحمت فرما، همانا تو دعای بندگان را میشنوی- آل عمران: 38) و خداوند دعای او را مستجاب کرد و به ملائکه دستور داد که به زکریّا - که در محراب در حال نماز بود- بگویند که خدا به تو یحیی را مژده می‌‏دهد، پس هر کس این روز را روزه بدارد و سپس دعا کند، خداوند همان طور که دعای زکریّا را مستجاب کرد، دعای او را نیز مستجاب می ‏کند.

روز اول محرم روز دعا و درخواست از خداوند

تأکید و نکته لازم به توجه این است که امام رضا (ع) روز اول محرم را از مواضع استجابت هر دعایی معرفی کرده‌اند و اختصاصی به بحث فرزنددار شدن ندارد: فَمَنْ صَامَ هَذَا الْیَوْمَ ثُمَّ دَعَا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اسْتَجَابَ اللَّهُ لَهُ کَمَا اسْتَجَابَ لِزَکَرِیَّا ع ؛ یعنی هر کسی در این روز روزه بگیرد و سپس دعا کند مستجاب می‌شود؛ نفرموده است دعای برای چه چیزی. کلی ذکر شده است و البته این کلی شامل دعا برای فرزندآوری هم می‌شود؛ ولی اختصاص به آن مورد ندارد. ذکر داستان دعای حضرت زکریا (ع) برای طلب فرزند و استجابت آن نیز از باب ذکر مثال و مصداق بوده است و احتمال اختصاص به بحث فرزندآوری و استشهاد به «کَمَا اسْتَجَابَ لِزَکَرِیَّا ع» قوی نیست؛ بنابراین ترویج این ارتباط بر اساس حدیث مذکور و القاء اینکه دعا برای فرزند جزء متن روایت است، ممکن است منجر به تحریف روایت گردد.
در عین حال تردیدی نیست حُسن ظن به رحمت واسعه الهی و رجاء واثق به عنایات خدا و توسل به ساحت ائمه اطهار(ع) خصوصا امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) ایشان در ماه محرم که ماه اشک و آمرزش است، زمینه و امکان برای استجابت هر دعایی خصوصا برای فرزندان و ذریه مرا ضاعف می سازد.